ODTÜ

Önerilen proje bir yeniden inşa olduğu kadar, var olan inşa edilmiş ve yaşayan bir alanı sosyal ve topografya olarak kısmi dönüştürme düşüncesini taşırken müdahaleci ve bir başlangıç yaratma tutumundan da uzak durmaya çalışmıştır. Mekansal ve sosyal gelenekleri içinde geçmişe dair olanların büyüsünü yeniden kazandırmak veya pekiştirmek de inşa etmek kadar bu projede önemli bir çıkış noktasıdır.  Yerleşkenin tümel fikri ve mimarisi içinde, zaman ve sosyal etkenler ile bugünkü karşılığı doğrultusunda mütevazi bir biriciklik kollanmaya gayret edilmiştir.

ODTÜ hem yerleşke pratiği hem de sosyal ve politik bir aktör olması nedeniyle yıllar içinde bir gelenek ve algı yaratmıştır.

Önerilen proje, programı bakımından  “zamanın oyunu için özgür bir mekan” fikri etrafında hem konuşan hem de anlatan bir bina metaforu ile öğrenci temsiliyetinin mekan üzerindeki bir tezahürüdür.

ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası proje alanı projesi Altuğ ve Behruz Çinici’ye  ait Spor Salonu’nun güneyinde en dar noktasına ulaşıyor. Bu boğum aynı zamanda proje alanın doğu ve batı kısımlarının eklemini teşkil ediyor. Bu boğumdan alınan referans ile kuzeydoğudan batıya ve oradan da güneye doğru 6m. eninde bir dolaşım ve servis kanalı ODTÜ Öğrenci Merkezi Binasını bir bütün haline getiriyor ve ilgili mekanlar bu artikülasyonun güneyinde yerleşiyor.

Bu artikülasyon ODTÜ yerleşkesinin tasarım kurgusunu ve gelişimini de oluşturan “Alle” fikrinin etrafında geliştirilmiştir. Artikülasyonun geniş açıyla güneye doğru kırıldığı koluna paralel seyreden promenat ise gene bu fikrin bir uzantısıdır.

“Ortak Etkinlik Alanları” ve “Çalışma Salonları”  doğu parçasında bulunurken, meydan ile direkt ilişkili, sirkülasyonu yoğun, öğrenci merkezli fonksiyonlar batı parçasında yer alıyor. Alan içerisinde, salonlar ve ofisler kısmen içe dönüklükleri ve kullanımının batı tarafına göre daha sınırlı olması nedeniyle, alana yakın hassas yapılar olan kızlar yurdunun ve sağlık birimlerinin kuzeyinde, proje alanının doğusunda yerleşmiştir. Performans ve etkinlik salonlarına ikinci bir giriş, spor salonunun doğusunda şu an mevcut olan tenis kortunun sunum, açık teşhir ve performans alanı olarak dönüştürülmesiyle verilmekle beraber Altuğ ve Behruz Çinici’ye ait spor salonunun doğusunda yer alan monumental duvar ile bu alan ve salon fuayeleri arasındaki  görsel ilişki kuvvetlenmiş ve söz konusu duvarı bir özne haline getirmiştir.

Kuzeydoğudan gelen ve çarşı aksından veya araç yolundan yurtlara çıkan patika aksı muhafaza edilmiş, performans ve etkinlik salonları ile teknik hacimlere, depolara servis, bu patika aksına paralel bir servis aksı ile sağlanmıştır. Teknik, depo ve arka plan hacimleri binanın güneydoğusunda, arazi kotu altında kalan kısımda çözülmüştür.

ODTÜ geleneği içerisinde ki görece hiyerarşik yerleşimin birbirine pek de karışmamasına dikkat edilerek idari birimler doğu parçasında artikülasyonun ve her iki parçasının boğumunda yer almaktadır.

“Öğrenci Toplulukları Bölümü” binanın batı parçasında bulunmaktadır. Bu parçanın güneybatı yüzeyi güneş ve doğal ışık sağlamak ve “Meydan” ile peyzaj aracılığıyla geçirgenlik sağlamak için eksiltilmiştir. Bu eksiltilen noktaya gelen yarım avlu şeklinde oluşan “Güney Bahçesi”  ile  sıfır kotunda bulunan “Öğrenci Toplulukları Bölümü” nün sosyal açık alanı mevsim şartlarına bağlı olarak iç-dış birlikteliği yaratmaktadır. Batı tarafının sirkülasyonu artikülasyona paralel seyretmekte ve dolayısıyla galeriler, koridorlar ve cephe arasında görsel geçirgenlik ile bina kullanıcılarına da denk gelen belirli bir yaş profili için doğal ışığın psikolojik etkisi nedeniyle doğal ışığın yayılması sağlanmıştır. Doğal ışık aydınlatma maliyetlerinde de tasarruf sağlanmaktadır.

Kuzeyde yer alan çarşı binasından Öğrenci Meydanı’na ulaşan yaya aksının sürekliliği sağlanmaktadır. Kuvvetlendirilen bu promenat güney ucunda noktası Baraka Spor Salonu’nu ile ilişki kurabilir şekilde geçerken yurtlar ile mühendislik fakültelerini bağlayan yaya aksına saplanıyor. Bu aksın “Stadyum” ve önerilen ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası artikülasyonu ile Spor Salonu arasından  gelen yaya aksı ile kesiştiği nokta  ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası girişini oluşturuyor. Projenin sıfır kotuna mevcut araç yolunun +911 kotundan %1 eğimle +912 kotundan girilmekte.

İç mekanda farklı kotların, galerilerin ve açık koridorların bir birine bağlandığı, sosyalleşmeye ve gruplaşmalara da açık, oyuncu ve sürprizli bir mekan kurgulandı. proje kotu olarak -1.00’a tanımlı +913 kotunda yer alan “Ortak Etkinlik Alanları” ve “Çalışma Salonları”  ile batı parçası bir rampa döşeme ile birbirine bağlanıyor. Binanın güneydoğuya bakan ve sık ağaçlık dokuya da komşu olan cephesi verilen inşaat alanı konturuna dayanmadı. Zemin katta dersliklerin, yer aldığı bu çekmede ağaçlık bölge ile arada bir mesafe verilmiş ve dersliklerden zemin kotuna teras, üst katlarda yer alan topluluk salonlarında ise balkonlar kurgulanmıştır. Dışarısı-içerisi birliği ve karışıklığı sosyal ilişkilerin yeniden üretimi ve sürdürülebilirliğine katkı sağlamasından dolayı ve bir ODTÜ geleneği olması nedeniyle üstünde durulmuş ve planlamada önemli etkenlerden biri olmuştur.

ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası, lineer ve yer yer eksiltmeli plan şeması katlar arası ve çatı planında izdüşümsel olarak birbirini takip etmektedir. Bu brütal etki, yan kabuklarda da benzer dışa vuruma sahip olup, genel yapı malzemesi olarak brüt beton, iç mekanlarda sıva boya ve doğrama sistemi olarak soğuk çekme çelik profil malzeme kullanılmıştır. Zemin son malzemesi olarak yüzeyi sertleştirilmiş beton kullanılmıştır.

Önerilen ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası, gerek çevreci yaklaşımdan gerekse de maliyet hassasiyetinden dolayı bodrum kat önermemektedir. Boğum noktası ve güneydoğu tarafı dışında asgari hafriyat ile inşa edilebilmesi düşünülmüştür. Ağaçların en sık olduğu boğum noktasında bir inşai takviyeye ihtiyaç vardır. Güneybatı kısmında kurgulanan hem çekme hem de sınırdaki kot, temel hafriyat açısını kurtarır pozisyondadır. Ortak Etkinlik Alanlarının üst kabuğunu oluşturan doğu tarafı çatı örtüsü az bakım ve su ihtiyacı olan her dem yeşil “sedum” tipi bitki örtüsü ile kaplanmıştır. Yaz mevsiminde serin kış mevsiminde ise iç ortam sıcaklığını muhafaza eden bitki örtüsünün su ihtiyacı için yağmur suyunun geri dönüşümü ile beslenen damlama sistem kurgulanmıştır. 1750 m² olan bu yüzey yurt binalarından görünmektedir. Dolayısıyla arada yer alan bitkilendirilebilir alan ile bir bütün yeşil örtü oluşturmaktadır. Yeşil çatının güney ucunda ise bina gabarisini aşmayan ve yukarı kotlardan en az görünen bir pozisyonda photovoltaic paneller kullanılmıştır.

Yanı sıra, çevreci, ekolojik bir tasarım fikrinin bütüne hakim olan, onu ele geçiren bir yaklaşımla tasarlanan çevre ve mimarinin üzerinde tahakküm kurmaması istendi. Bugün önemli bir aktör olduğu tartışılmaz enerji verimliliği, alternatif enerji ve çevreci yaklaşımlar gibi  alt alanları tek bir kaygının mekansal ve dönemsel hiyerarşik unsurları olarak ele alınıp, hassasiyet gösterildi.

ODTÜ Öğrenci Merkezi Binası’nın meydan ile ilişkisini kuvvetlendirmek için meydanı alanı içerisinde yer alan basketbol sahaları kaldırılmıştır. Mevcut ve faal olan tenis kortları ile Öğrenci Merkezi arasında kalan kuzeybatı meydan alanı yarı sert peyzaj kararları ile binanın ana girişinde oluşturduğu meydancık ile bütünleştirilmiştir. Alanın sözkonusu kuzeydoğu kısmı her öğretim yılı sonunda mezuniyet töreni amacıyla yaklaşık 3000 kişinin Stadyum’a girişi için toplanma platformu olarak da kullanması önerilmektedir.